تاریخ پیدایش روحانیت در ایران
تاریخ پیدایش روحانیت در ایران به دوران بسیار قدیم برمی گردد که اواخر دوران قاجاریه را در برمی گیرد و می توان گفت روحانیون با عناوین و نام های مختلف در زمینه های مختلف در کشور ما به فعالیت مشغول بوده اند.
تاریخ پیدایش روحانیت در ایران
در طول تاریخ معاصر ایران، از طریق اعمال نفوذ روحانیون بارها دین و مذهب بر سیاست تاثیر قابل توجهی گذاشته است که می توان گفت جنبش ملی شدن صنعت نفت، کودتای 1332، نهضت تنباکو، انقلاب مشروطه و انقلاب اسلامی 57 از جمله وقایعی بوده که تحت تاثیر روحانیون شکل گرفته است. از این رو می توان تاریخ پیدایش روحانیت در ایران را به سالیان بسیار دور و طولانی معرفی کرد و تا آغاز انقلاب ایران تعداد بیشماری از قیام ها و حرکت های سیاسی- اسلامی به رهبری روحانیون شیعه صورت گرفته است.
در سده 20 در کشور دو نوع انقلاب رخ داد که نقش روحانیت در هریک از این دو انقلاب متفاوت بود. انقلاب اسلامی و انقلاب مشروطه این دو نوع می باشد. در انقلاب نوع اول از ایدئولوژی های ناسیونالیسم، سوسیالیسم و لیبرالیسم تاثیر گرفته و نخست شاهد برآمدن روشنفکران مدرن بوده است و به نوسازی جامعه خود پرداختند. در حالی که در انقلاب نوع دوم روحانیت شیعه فعالیت داشته و از دوران طلایی اسلام برای هدایت و رهبری جامعه خود الهام می گرفتند و مفهوم غربی را مورد انتقاد قرار داده و دموکراسی را مفاهیمی الحادی شناختند.
در جریان انقلاب مشروطه
روحانیت در کشور ما با نام های مختلفی چون ولی فقیه، مدیریت کارها و پرسنل سازمان های فرهنگی، نظامی، اقتصادی و سیاسی فعالیت دارد. تاریخ پیدایش روحانیت در ایران از جمله موضوعات پر مسئله بوده و برای افرادی که در زمینه تاریخ و قدمت ایران مطالعه دارند، جای سوال می باشد که می توانند با پیگیری فعالیت های روحانیت در کشور به زمان دقیق پیدایش روحانیت در ایران برسند. آخوند خراسانی، حاج میرزا حسین تهرانی و عبدالله لاهیجی ارکان سه گانه فقهای عتبات حامی نهضت ملی مشروطیت ایران و طرفدار انقلاب مشروطه بودند و با دعوت مردم به مبارزه، آنها را طی فرستادن تلگرام هایی ترغیب می کردند. با توجه به این امر می توان گفت روحانیت از دوران قدیم با نقش موثر در جامعه حضور داشتند.